Ondernemers

Tussen 1900 en 1930 ontwikkelde de ondernemerswereld zich in Ter Apel zeer voorspoedig. Dit kwam tot uiting in de bouw en ontwikkeling van grote winkelpanden als bijv. van textielzaken en warenhuizen als A.G.Buining, Beckmann,Tees, Handelshuis Janssen, Mertens, Dohle, Schomaker maar ook van industriën als de A.G.O, aardappelmeelfabriek T & O, Grol.(confectie). De ondernemers zochten een samenwerkingsverband; de oprichting omstreeks 1911 van de Handelsvereniging Mercurius was daarvan het gevolg. De  komst  later van het grootwinkelbedrijf heeft tot structurele gevolgen geleid., waardoor veel kleine  bedrijven zich niet meer konden handhaven.

Foto van pijpenfabriek Jansma en Wesseling aan de Stationsstraat in Ter Apel, naast de garage van de bekende Bergman bussen (thans radio Potze). De pijpen werden gemaakt uit
hout van appel- en kersenbomen. Dit hout kwam in 5 centimeter dikke planken uit de Betuwe en werd eerst te drogen gelegde op de zolders van bakkerij Lamfers en van transporteur Hekman. Eenmaal gedroogd onderging het materiaal een aantal bewerkingen  waarbij veel geconcentreerde handarbeid nodig was. Het proces werd afgesloten met het branden en lakken van de pijpen. Bij de pijpenfabricage   
vergroten  ging ook wel eens wat mis, zo moest werknemer Jelle Weidijk eens in de zijspan van de BMW-motor van zijn baas Jansma, vervoerd worden naar het ziekenhuis in Emmen omdat hij een vinger had afgezaagd. De pijpenfabriek heeft slechts 5 jaar bestaan totdat goedkopere pijpen uit Frankrijk en Engeland op de markt kwamen. Daarna heeft men nog enige tijd schoppenstelen en blokkendozen gemaakt.  De bijgaande foto is uit 1948. De afgebeelde personen zijn achterste rij v.l.n.r. Jan Meendering, Anno Schipper, Bakker, Jan Wolters, Willem Zomer. Tweede rij v.l.n.r. Rieks Weidijk, Ruud Weinans, Jans Stanneveld, Gerrie Berends, Appie Jansma, Seine Wesseling. Derde rij v.l.n.r. Geert Schipper, Johan Stanneveld, Kees Weidijk, kees Hofstetter, Warntje Wittering, Jo Bolwijn. Voorste rij v.l.n.r. Jan Reeberg, Hendrik Seip, Jans Stanneveld en Lutje Stanneveld.    foto collectie dhr A Wagt, Ter Apel

     

 

 

 

Elektrische houtzagerij van de het familiebedrijf Kiel aan de Viaductstraat  

 

 

meer over het bedrijf van Kiel

foto uit de collectie van dhr Ado Kiel uit Ter Apel

vergroten    
   

 

 

het jugendstil pand van Dohle omstreeks 1915

 

 

foto met dank aan dhr Gerrit Wolters

vergroten    
  Het schildersbedrijf van Lambertus Wijnsema ( op de foto de man met pet en donker colbert) aan het werk in het AGO-dorp. Helemaal boven op de ladder zoon Pieter Roelof Wijnsema. Schildersbedrijf Wijnsema was vroeger gevestigd aan de Hoofdstraat in Ter Apel en werd later overgenomen door de firma Schrik.  Fraai detail in de achtergrond van deze foto is de grote schare kinderen die uit hun huizen zijn gekomen. 

foto met dank aan dhr Joop Wijnsema, Slochteren

vergroten    
 

 

Voor de oudere Ter Apelers een bekende verschijning: A.H. Mertens (1872-1953) op oudere leeftijd, met op het stuur van zijn fiets op karakteristieke wijze bevestigde manufacturen.

 

meer over Mertens

 

foto met dank aan dhr Anton Mertens

vergroten    
  Foto van plm 1905 van het pand van bakker Bakker. Steven Bakker (1859-1944) dreef de bakkerij aan Hoofdstraat 47, op precies de plaats waar nu Trend shop is gevestigd.vlnr Tijs Bakker, Willem Bakker, Jakob Bakker, Steven Bakker met op de arm Harmina Bakker. Christina Bakker-Heeres, Heepke Bakker

 

meer over bakker Bakker

foto collectie mevr. Pras-Bakker, Winschoten

vergroten    
    Alle panden op deze foto waren eigendom van de uit Roswinkel afkomstige Cornelis Rademaker. Op het links staande gebouw,het latere Handelshuis, werd een tussenverdieping gebouwd. Het rechtse gedeelte was in gebruik voor een tweetal winkels en een cafegedeelte. In het linker winkeldeel vestigde zich later Buiskool,de kruidenier. Het gehele rechterdeel werd uiteindelijk horecabedrijf Brun Timmer, in de volksmond Broentje Timmer.
locatievergrotendetail 1detail 2heden    

Deze foto is vermoedelijk uit de eind 20-er jaren van de winkel van Hendrik van Minnen, scheepsbevrachter en handelaar in turf. Hendrik van Minnen was aanvankelijk eerst vervener. Later zag hij bij het vervoer van zijn turf de mogelijkheid om ook andere goederen mee te nemen tegelijk met de turf of juist terug te vervoeren naar de veenkoloniën in de lege turfschuiten. Zodoende kreeg hij het bevrachten van schuiten goed in de vingers en breidde zijn bedrijf uit met een bevrachtingskantoor. Daarnaast, zoals op de foto te zien is, dreef hij ook een winkel in kruidenierswaren en was vanwege zijn positie, altijd van voldoende aanvoer van goederen voorzien. Het schippersvolk kwam voor de bevrachting ook in de winkel en kon op die manier weer zijn eigen verbruiksvoorraden aanvullen. Van Minnen –op de foto in het midden met pijp in de mond- was ook diaken in de Gereformeerde kerk van Ter Apel. Hij was een vermogend man en betaalde uit eigen zak een deel van het stichtingskapitaal voor de bouw van een “School met den Bijbel”aan de Viaduktstraat in Ter Apel, dezelfde straat waaraan overigens de winkel van van Minnen was gevestigd. Later vestigde van Minnen zich aan de Hoofdkade, ongeveer tegenover het toenmalige hotel de Posthoorn. Van de winkel aan de Viaduktstraat, ongeveer ter hoogte van de huidige garage ten Cate, is niets meer terug te vinden.

foto met dank aan dhr J Meijering, Stadskanaal

vergroten    
    Aan de Westerstraat waren gevestigd de gebr.Welp met hun loodgietersbedrijf Rechts was de bakkerij van Visscher
locatievergrotendetail 1heden    
    Aan de zgn. Achterweg (lopende op een afstand van ongeveer 100 meter ten oosten van de Viaductstraat) had Ter Veen een ijsbereiding- en verkoopbedrijf. Een aantal verkopers trok er op uit om vanuit hun ijscokarretjes ijs te verkopen op verschillende vaste plekken in het dorp. De prijs van de ijsjes begon bij 2,5 cent per stuk.

 

meer over ijsfabriek ter Veen

locatievergrotendetail 1detail 2heden    
    In dit forse pand aan de Hoofdstraat (eerder gelegen tussen bakker Hidding en de supermarkt van Idema) was gevestigd de dameskapsalon van Jantje Bos.
locatievergrotendetail 1heden    
    In de winkel van Lammert Middelkamp aan de Hoofdstraat werden in hoofdzaak dameslingerieartikelen verkocht. Ook trok Middelkamp er op uit met een “pak”achter op de fiets. Met dit pak, dat bestond uit een zwilken lap stof, waarin diverse textielgoederen  waren ingepakt, bezocht hij dikwijls veraf wonende klanten.
locatievergrotenheden    
    Het vroegere pand van A.J.Kerkhof aan de Hoofdstraat. Kerkhof had een handel in horloges, klokken en naaimachines. Hij had een gezin met 14 kinderen. Tijdens een hevige storm 27 februari 1949, was de 17-jarige Harm Geitz met enkele vrienden naar de bioscoop geweest, en op de terugweg gingen ze schuilen in het portiek van het pand van A.J. Kerkhof, de voorgevel stortte in, z'n vrienden renden de goede kant op, maar Geitz rende de verkeerde kant op, en kwam onder de voorgevel terecht, en werd daarbij dodelijk  getroffen. van links naar rechts: Gezina von Hebel, A. J. Kerkhof zelf en ´tante Leen´ (Anna Helena von Hebel). Van de twee kinderen is de rechter mogelijk Albertus Gerhardus Kerkhof.

 
locatievergrotendetail 1heden    
    Op de hoek Hoofdstraat-Stationsstraat  stond een van de grootste textielwinkels van het dorp, het pand van A.G.Buining. In de volksmond heette hij A.G.B. Het gebouw van AGB had een geheel eigen bouwstijl die het midden hield tussen Amsterdamse school en Jugendstil. Let ook op de (smalle) Hoofdstraat met de bomen aan weerszijden. Op de weg naar het Hooiland is nog een auto te zien.
locatievergrotenheden    
   

Aan het westeinde van de Hoofdstraat stond nog een grote textielwinkel, nl.die van Lucas Beckmann, in de volksmond genaamd Lappie Loeks. Van het hele gebied op de afbeelding is niets meer terug te vinden. Op de gevel staat L Beckmann en Zn.

 

 
locatievergrotenheden    
    Op de noordhoek van de Viaductstraat met de Koningstraat (genoemd naar meester Koning) stond de smederij van Ninteman, later van Rass
locatievergrotendetail 1heden    
     

Schildersbedrijf de Vries aan de Viaductstraat in 1940

 

meer over Schildersbedrijf de Vries

     
    De garage van Henderikus A. Lulf aan de Hoofdkade, nabij de Roswinkelerbrug
locatievergrotenheden    
    De smederij van Herman Lulf (broer van Henderikus) in het Hooiland. Hoewel het pand nog bestaat, is er veel aan veranderd.
locatievergrotenheden    
    Bij de ingang van het Hooiland was lang gevestigd een filiaal van de houthandel Rottinghuis uit Delfzijl. Waarschijnlijk is met de vrachtauto zojuist een lading hout afgeleverd
locatievergrotendetail 1heden    
    Aan de Hoofdstraat heeft lang het winkel-woonhuis van Casper Ninteman (2e van links) gestaan. Hij verkocht o.a. fietsen. In de naastgelegen smederij heeft lang een smidsvuur met blaasbalg stand gehouden. De man (met de pet) op de wipkar is Albert Velema en de eerste man rechts op de foto zijn zoon Willem Velema. De foto is in de jaren dertig gemaakt.
De overige afgebeelde personen zijn vooralsnog onbekend. Vlakbij, op Hoofdstraat 13 bouwde Albert Velema in 1901 een wagen- en stelmakerij. Het was immers gebruikelijk dat de smid en de wagenmaker elkaar nodig hadden en zodoende vlak bij elkaar hun bedrijven hadden. Later werd ook een houtzagerij achter de werkplaats van Velema gebouwd. Tot 1965 werd daar gewerkt.

met dank aan mevr. Lucy Alting-Velema

locatievergrotendetail 1detail 2heden    
    Interieurfoto van de smederij van Ninteman.
locatievergroten    
   

Dit pand, op de plek rechts van reisburo Bokel  aan de  Hoofdstraat, bevatte jarenlang het bedrijf van de wijd en zijd bekende fotograaf F.C.W.H.Lunow. De motorrijders worden “op portret gezet” alvorens zij vertrekken om deel te nemen aan vroeger befaamde Harzritten in Duitsland

 

 
locatievergrotendetail 1heden    
    Een van de eerste panden waar de fotograaf Lunow zich gevestigd had. Links de textielwinkel van L.A.Bogaars en rechts de slagerij van de Jong
locatievergrotenheden    
    Een van de eerste bejaardentochten was beeindigd op het kermisterrein bij Brun Timmer. Een bus van Bergman reed mee in de stoet. Voor de rest allemaal particuliere voertuigen. Het Dullmerorkest  begeleidde de aankomst
locatievergrotendetail 1detail 2heden    
  Jarenlang was in het pand rechts gevestigd de drukkerij van Eerelman. Hij was als bestuurder zeer aktief in het lokale verenigingsleven. Links stond cafe De Harmonie van B.Heijen. Er stond een electrische piano. De twee bomen rechts zijn voorzien van een wit geverfde band. Hiermee werd aangegeven dat er tussen die bomen een toegang was tot het achtergelegen erf. Er was toen nl. geen straatverlichting en bij donkere maan was haast niets te onderscheiden
locatievergrotendetail 1heden    
    Het door Eerelman gebouwde perceel aan de Hoofdstraat met de daarachter gebouwde drukkerij. Eerelman was behalve drukker en boekhandelaar ook uitgever van het eerste lokale krantje.
locatievergrotendetail 1heden    
    Rechts van Eerelman  woonde in een zeer fraai, nog aanwezig huis, dokter Prak.
locatievergrotendetail 1heden