Op vijf mei viert Nederland het feit, dat er zestig jaar geleden een einde kwam aan de Duitse overheersing. Op genoemde datum in 1945 ondertekende generaal Blaskowitz, Duits bevelhebber in Nederland, de capitulatie en kwam er een einde aan vijf jaren bezetting. Ter Apel werd echter reeds op 11 april 1945 bevrijd. Hiervoor verantwoordelijk waren de manschappen van de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Stanislaw Maczek.

Deze Poolse divisie was in maart 1942 in Schotland opgericht en was voor een groot deel samengesteld uit Polen, die op allerlei manieren en langs vele omzwervingen in Engeland terecht waren gekomen. Op 29 oktober 1944 bevrijdt deze divisie de stad Breda en trekt vervolgens naar het noorden. Op 9 april 1945 wordt Coevorden als eerste Drentse plaats verlost van de Duitse overheersing. Een dag later, op 10 april, arriveren de Polen in Emmen. Voor Ter Apel kan de bevrijding nu nooit lang meer duren. De aanwezige Duitse militairen in het dorp worden nerveus en dragen diverse burgers op om schuttersputjes te graven. Ook worden de bruggen weer voorzien van springstoffen. De inwoners van Ter Apel die in de buurt van de bruggen wonen, versterken de ramen met planken en strobalen. De meeste strategisch gelegen bruggen worden op 10 april vernield. De brug tegenover het postkantoor (hoek Hoofdstraat/Viaductstraat) vliegt op 7 mei ’s middags al de lucht in en wordt volkomen vernield. Toenmalig postdirecteur de heer Spa, die op 10 mei reeds contact maakte met de Poolse troepen in Emmen, houdt van de laatste oorlogsdagen een soort van dagboek bij. “Door de ontploffing bleef geen dakpan meer op zijn plaats en werden alle ruiten, ofschoon we aan de buitenzijde planken hadden bevestigd, vernield”.

Het regiment, dat als eerste op 10 mei Emmen bereikt, is het verkenningsregiment van de Eerste Poolse Pantserdivisie. Het is het tiende regiment Bereden Jagers, ’10 Putk Strzelcow Konnych’(10 PSK). Het derde tankeskadron van dit regiment krijgt de opdracht om op de elfde april de hoofdweg van Emmen naar Ter Apel te verkennen en eventueel te zuiveren van de aanwezige Duitsers. In Nieuw Weerdinge splitst een drietal tanks zich van de groep af en gaat door het veld in de richting van Roswinkel en de Duitse grens. De rest van het eskadron trekt verder. Bij het café ‘De Drie Gemeenten’ (nu disotheek ‘Bermuda’) wordt een korte pauze ingelast. De voorste tanks, waarover luitenant Jan Sowa de leiding heeft, bereikt rond het middaguur de opgeblazen brug tegenover het postkantoor. De Polen in hun Cromwelltanks kunnen dan niet verder. Citaat uit het verslag van postdirecteur Spa: “De Poolse militairen aan de overzijde van de brug werden toegejuicht door vele inwoners. De tanks gingen vervolgens over de Kloosterveenweg richting Musselkanaal. Wij gingen terug naar kantoor, doch we waren nauwelijks binnen toen een groep Duitsers gewapend met mitrailleurs en pantservuisten het postkantoor kwamen bezetten. We vluchtten de kelder in. Even later begonnen de machinegeweren te ratelen en het zware geschut van de tanks dreunde door het gebouw. De spanning steeg, vooral omdat in de kelder veel te horen, maar niets te zien was. Tenslotte werden we uit onze schuilplaats verdreven en vluchtten door de tuin, over pannen, glas en hout en omvergeschoten vrucht- en sierbomen het veld in”.

                                               BEVRIJD

Op dezelfde dag, 11 april dus, naderen aan de andere kant van Ter Apel eveneens Poolse tanks. Rond een uur of drie worden daar de eerste tanks waargenomen. Ze rijden over de Verlengde Oosterkade in de richting van Ter Apel. Ook daar komt het tot enige schermutselingen en de school van meester Potze (nu recreatiecentrum ‘De Bosrand’), waar veel Duitse militairen zich verschanst hebben, krijgt een voltreffer te verduren. Ook café Pötker wordt zwaar beschadigd. In de avonduren is dan ook de kern van Ter Apel bevrijd. De vierde compagnie van het Bataljon Jagers van Podhalen ( Batalion Strzelcow Podhalanskich) trekt door Ter Apel en gaat via Ter Wisch in noordelijke richting. De eerste nacht van de bevrijding is het nog vrij onrustig in Ter Apel. Er wordt zo nu en dan nog geschoten en voertuigen rijden af en aan. Maar het dorp is bevrijd. Het Poolse hoofdkwartier wordt enige dagen later gevestigd in de woning Hoofdkade 21 (nu de woning van huisarts E.Smit). Op 19 april vertrekt de generale staf naar de Duitse plaats Melstrupp.